Powiat jeleniogórski
powiat | |
1945–1975 | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Data powstania |
1945 |
Data likwidacji |
1 czerwca 1975 |
Siedziba | |
Powierzchnia |
677[1] km² |
Populacja (1974) • liczba ludności |
|
• gęstość |
127 os./km² |
Powiat jeleniogórski – dawny polski powiat istniejący w latach 1945–1975, poprzednik obecnego powiatu karkonoskiego (woj. dolnośląskie). Jego ośrodkiem administracyjnym była Jelenia Góra. Powiat wchodził w skład województwa wrocławskiego.
Historia w okresie pruskim
[edytuj | edytuj kod]Poprzednikiem powiatu jeleniogórskiego był niemiecki powiat Hirschberg im Riesengebirge (1741–1945)[2]. Od 1816 roku powiat znajdował się w prowincji Śląsk w rejencji dzierżoniowskiej[3], z którą w 1820 roku, został włączony do rejencji legnickiej (niem. Regierungsbezirk Liegnitz), powiat jeleniogórski znajdował się w jej granicach aż do 1945 roku[4]. W czasach pruskich, nosił on nazwy Kreis Hirschberg (pol. powiat Jelenia Góra), a od 1927 r. Landkreis Hirschberg im Riesengebirge (pol. powiat ziemski Jelenia Góra w Karkonoszach)[5]. W latach 1919–1938 i 1941–1945 powiat należał do prowincji Dolny Śląsk, która dwukrotnie tworzona była poprzez podział prowincji Śląsk na dwie prowincje: Dolny i Górny Śląsk[6].
Powiat pod administracją polską
[edytuj | edytuj kod]Powiat jeleniogórski powołano po II wojnie światowej na terenie tzw. Ziem Odzyskanych (tzw. II okręg administracyjny – Dolny Śląsk). 28 czerwca 1946 r. wszedł w skład nowo utworzonego woj. wrocławskiego[7][8].
Podział administracyjny:[9][10][11][12][13]
Miasta (1945–75)
- Cieplice Śląskie-Zdrój
- Jelenia Góra (← 1946–48 →)
- Karpacz (od 1959)
- Kowary
- Miedzianka (do 1945)
- Piechowice (od 1967)
- Sobieszów (od 1962)
- Szklarska Poręba (od 1959)
Osiedla (1954–72)
- Karpacz (1954–59)
- Mysłakowice (1957–72)
- Piechowice (1956–66)
- Sobieszów (1954–62)
- Szklarska Poręba (1954–59)
Gminy: (1946–54 i (1973–75)
- Janowice Wielkie
- Jeżów Sudecki
- Karpacz (do 1954)
- Karpniki (do 1954)
- Łomnica (do 1954)
- Mysłakowice (od 1973)
- Piechowice (do 1954)
- Podgórzyn (od 1973)
- Siedlęcin (do 1954)
- Sobieszów (do 1954)
- Stara Kamienica
Po reformie administracyjnej w 1975 roku terytorium powiatu weszło w skład nowego województwa jeleniogórskiego[14].
W związku z reformą administracyjną z 1999 roku przywrócono współczesny powiat jeleniogórski[15], który z dniem 1 stycznia 2021 w celach marketingowych zmienił nazwę na karkonoski[16].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Polska. Zarys encyklopedyczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974.
- ↑ Landkreis Hirschberg i. Rsgb. [online] [dostęp 2020-06-20] (niem.).
- ↑ Verordnung zur Eintheilung des preußischen Staats nach seiner neuen Begrenzung.
- ↑ Walther Hubatsch (Hrsg.): Grundriß zur deutschen Verwaltungsgeschichte 1815–1945. Reihe A: Preußen. Band 4: Dieter Stüttgen: Schlesien. Johann-Gottfried-Harder-Institut, Marburg/Lahn 1976
- ↑ Verordnung über die Neugliederung von Landkreisen vom 1. August 1932. In: Preußisches Staatsministerium (Hrsg.): Preußische Gesetzessammlung. Berlin 1932, Kreisreform im Regierungsbezirk Liegnitz
- ↑ Ryszard Kaczmarek, Górny Śląsk podczas II wojny światowej. Między utopią niemieckiej wspólnoty narodowej a rzeczywistością okupacji na terenach wcielonych do Trzeciej Rzeszy. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2006
- ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
- ↑ Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
- ↑ Spis sumaryczny w 1946
- ↑ Alfabetyczny wykaz gmin Rzeczypospolitej Polski według stanu z dnia 1.I.1949 r. Główny Urząd Statystyczny
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Uchwała Nr XIX/109/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 13 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie wrocławskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 15 grudnia 1972, Nr 8, Poz. 165)
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 16, poz. 91
- ↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie zmiany nazwy powiatu jeleniogórskiego na powiat karkonoski (Dz.U. z 2020 r. poz. 1331).